Wat is ‘ja’ zeggen en wat betekent het als het niet (helemaal) ja is?

Over de autorit naar een bedrijfsbezoek.

Het is op een dag zo’n 9 jaar geleden dat ik me sinds een uur of anderhalf op een achterbank in een auto bevind.
Niet zomaar een achterbank, nee, een achterbank in China

Voor me zie ik de chauffeur

Naast mij zit een van mijn jeugdvriendinnen
We zijn samen afgereisd naar China om onze gezamenlijke jeugdvriendin en haar gezin te bezoeken
Buiten de auto zoeven vooral opeengestapelde appartementen, met elkaar verbonden door waslijnen, gebouwen, mensen, vol bepakte voertuigen en vele borden met Chinese karakters aan me voorbij

En opeens vroeg ik me af wat er aan de hand was

Eerder was mijn aandacht bij ons gesprek op de achterbank
En opeens wist ik niet zeker of ik deze appartementsgebouwen en reclameborden dezelfde waren als die ik eerder had gezien of toch niet.

‘Een half uurtje, en ik heb nog aan de chauffeur gevraagd of hij het bedrijf wist te bereiken en hij zei ja’.

Zo luidde ongeveer het antwoord op mijn vraag voor vertrek, hoe lang het rijden zou zijn

Aan deze chauffeur was gevraagd om ons op te halen en naar het bedrijf brengen
De opstart van dit bedrijf had ons gastgezin naar China te gebracht
Op de uitnodiging voor een rondleiding en een lunch aldaar gingen we graag in

Op de achterbank keken we elkaar eens aan

Een zekere meligheid trad in

Want wat nu?
Verder dan ‘Ni hao’ reikte ons woordenboek niet

Gaan we iets doen en wat dan?

De chauffeur reed verder
Geen fabriek te bekennen
De autorit veranderde in een opmerkelijke sightseeing.

De stilte voorin de auto werd af en toe onderbroken door voor mij onverstaanbare klanken.

Mijn interpretatie was:

De chauffeur uit zijn vertwijfeling.

We besloten om te bellen

Want misschien kon onze gastvrouw of gastheer de chauffeur loodsen naar onze plek van bestemming
Er kwam een gevoel van plaatsvervangend ongemak mee, wanneer de reden van ons oponthoud duidelijk werd
En wij hadden geen idee of we zelfs maar in de buurt waren van onze bestemming

‘Ja’ zeggen terwijl het niet, of niet helemaal, ‘ja’ is

De chauffeur had ‘ja’ gezegd op de vraag of hij het adres van het bedrijf wist te bereiken
Terwijl ‘nee’ vermoedelijk een toepasselijker antwoord zou geweest op die vraag

En de hierboven weergegeven ervaring van een autorit herinner ik me vrijwel iedere keer in situaties waarin het trekken van een lijn tussen ‘ja’ en ‘nee’ belangrijk is

Soms klinkt ‘nee’ haast als afwijzing

Of is heel erg moeilijk wanneer we erbij willen blijven horen
Soms komt er een gevoel van ontrouw of schuldgevoel mee

En géén ‘nee’ zeggen klinkt soms als ‘dat kan ik niet maken’
Met de prijs die dat kost

Wat komt er allemaal mee, wanneer we ‘ja’ zeggen of ‘nee’ zeggen?

Wat betekent het onderscheid tussen ‘ja’ en ‘nee’ in een concrete situatie?

In elk ‘ja’ zit een heleboel ‘nee’.
Het moeilijke is vaak niet het ‘ja’ zeggen, maar het nemen van de consequenties van de ‘nee’s’

Deze les is één van de vele lessen die me zijn bijgebleven van Jan Jacob Stam. Mede door hem ben ik gevoed met inspirerende inzichten over systeemdynamiek in organisaties en in families

Vanuit het niet-nemen van consequenties ontstaat het gevoel dat we het niet kunnen maken om ‘nee’ te zeggen

Hoezo een gevoel van ‘niet kunnen maken’?

Omdat we:

• er dan niet meer bijhoren
• ons verplicht voelen
• ons schuldig voelen

‘Ja’ vanuit een gevoel dat we het niet kunnen maken om ‘nee’ te zeggen laat kracht weglekken in plaats van dat het kracht geeft

Zo kan het vermogen om duidelijk onderscheid te maken tussen ‘ja’ en ‘nee’ eruit zien:

vol zelfvertrouwen en eenduidig kunnen uitspreken, zonder excuus

En dat is iets anders dan autoritair zijn

kunnen erkennen dat je tijd nodig hebt om voor jezelf te bepalen of je met een beslissing kunt instemmen.

Of je de grens tussen jou en de ander voldoende stelt én bewaakt.
Zonder verlies van respect voor jezelf en voor de ander

zeggen en doen in lijn kunnen brengen met de boodschap van jouw innerlijke stem

Het vermogen om in doen en laten een duidelijk onderscheid te kunnen maken tussen ‘ja’ en ‘nee’ is niet iedere dag appeltje-eitje

Mogelijk zit er iets in de weg waar je op dit moment geen erg in hebt.
Of is er iets waarvan je diep van binnen weet dat het kwetsbaar is.

Misschien merk je dat jouw innerlijke stem je probeert te vertellen dat het genoeg is geweest.

Dat je eraan toe bent om erachter te komen wat jou helpt, onrust in je hoofd en in je hart voorbij, de vrijheid ervaren van een duidelijke lijn kunnen trekken tussen ‘ja’ en ‘nee’.

Heb je het idee dat ik iets voor je kan betekenen?

Je bent welkom om contact met me op te nemen

Tenslotte terug naar de autorit in China

Met een paar aanwijzingen hervond de chauffeur de route en zette ons bij het juiste adres af
We genoten van een heerlijke afternoon lunch

En onze bedrijfsrondleiding?
Die was buitengewoon boeiend

Anke

Ps. Hieronder nog een sfeerbeeld op een foto die ik maakte tijdens deze reis: